ชุมชนตลาดคลองสวนเป็นแหล่งชุมชนขนาดใหญ่ เป็นตลาดเก่าแก่ ตั้งสมัยรัชกาลที่ ๕ “คลองสวน” เป็นเส้นทางคมนาคมทางน้ำที่สำคัญ ในการเดินทางจากจังหวัดฉะเชิงเทราเข้ามากรุงเทพฯ ซึ่งในอดีตการเดินทางโดยเรือจะสะดวกและรวดเร็วที่สุด หากต้องการเดินทางจากจังหวัดฉะเชิงเทราเข้ากรุงเทพฯ จะต้องใช้เรือเมล์ขาวของนายเลิศ ซึ่งมีอยู่เพียงลำเดียว โดยรับคนจากประตูน้ำท่าถั่ว จังหวัดฉะเชิงเทรา ผ่านตลาดคลองสวน เข้าสู่ประตูน้ำ (วังสระปทุม) กรุงเทพฯ ด้วยเหตุนี้ ตลาดคลองสวนจึงเป็นจุดแวะพัก และเป็นศูนย์รวมของชุมชน โดยเห็นได้จาก สิ่งก่อสร้างต่างๆ เช่น โรงเจ วัด และสุเหร่า ที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวไทยจีน ไทยพุทธ และไทยมุสลิม อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกัน เกิดการผสมผสานกันทางวัฒนธรรม ตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน วิถีชีวิตของชาวคลองสวนจึงอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขและตลาดแห่งนี้ยังเป็นจุดนัดพบของผู้คนต่างๆ เข้ามานั่งพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิด ทัศนคติ หรือประสบการณ์ชีวิต โดยเฉพาะที่ “ร้านกาแฟ” แม้ต่างศาสนาก็สามารถเข้ามาในร้าน และเป็นแหล่งที่ผู้คนในชุมชนต้องมาพบปะกันเป็นประจำทุกเช้า
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEju5N982rcGH_L6PFGr6Zlhzwq4JmlepeyWLxALY_1OfXB2U-Pt-IOGz0vxxlACVbtCdIqgR_b9bCcEJzrRgWQfiBuvatLxLkl2NokmcBNV5p9y-QhkdGkTHH_GDEt0osDwo8VRD3sOb7I/s320/Picture4.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoG-G80s9DumDUNH5klCflqiBfVDOOal8c005r-snD9n5nq03lOH4mVMXDwUgZD3LJS-BbWIQhHj0QZ4uIs-nXb9utDD_tqOOJgNJZpX8FyQY2Qek0O467NSG1tfEnlTDJvR92e2eM6iY/s320/Picture5.jpg)
ชุมชนตลาดคลองสวนแห่งนี้จากการบอกเล่าของบรรพบุรุษสืบต่อกันมา ได้ใจความว่า สร้างขึ้นประมาณก่อนพุทธศักราช 2444 โดยชาวจีนกลุ่มหนึ่ง ที่มีนางเป๋า นางเหล็ง นางวาล เป็นเจ้าของ โดยใช้ชื่อว่าตลาดสามพี่น้อง ณ บริเวณเดียวกับตลาดคลองสวนในปัจจุบัน ซึ่งสภาพตลาดในขณะนั้นเป็นอาคารไม้ชั้นเดียว เสาของอาคารใช้ไม้จากต้นหมาก ที่เรียกกันว่า “เหลาชะโอน “ และทางเดินเป็นดิน ต่อมาได้สร้างเป็นอาคารไม้ 2 ชั้น เมื่อประมาณ พุทธศักราช 2477 จากตำนานที่เล่าขานสืบต่อกันมาถึงชื่อตลาดเก่าคลองสวน 100 ปีแห่งนี้ ได้ความว่า ตลาดแห่งนี้เป็นตลาดที่ติดริมน้ำ และบริเวณหัวมุมตลาดซึ่งเป็นเส้นแบ่งเขตจังหวัด โดยมีคลองสำคัญ คือ คลองประเวศบุรีรมย์ และคลองพระยานาคราช โดยจะมีเรือสัญจรไปมากันเป็นจำนวนมาก จึงทำให้เกิดการเรียกขานตลาดแห่งนี้จนติดปากมาถึงปัจจุบันว่า “ตลาดคลองสวน”
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgtci4KVB26LujLdvGUlaID83JIKvxQa983B-p0zJpQG_06xYMRbyNaAfXkcaefPraJadDLSJ1WpAIM349kZVpaoherXewdtbBhc__vrx05wueBMqUm2da9sdyvn8nH06ASaEXEAODOGYc/s320/Picture47.jpg)
ชุมชนตลาดคลองสวนเป็นศูนย์รวมของการติดต่อทำมาค้าขายแลกเปลี่ยนของ ชาวบ้านในย่านเปร็ง หลวงแพ่ง ลาดกระบัง บางพลี ลาดขวาง ท่าถั่ว บางบ่อ หนามแดง บางเตย มาตั้งแต่สมัย 100 ปีที่ผ่านมา โดยใช้เรือเป็นพาหนะหลักในการติดต่อทำมาค้าขาย ซึ่งในขณะนั้นตลาดแห่งนี้ เต็มไปด้วยการจราจรทางน้ำที่ประกอบไปด้วยเรือแจว เรือพายจำนวนมาก ถึงขนาดต้องจอดซ้อนกัน 3-4 แถว แต่ละลำบรรทุกสินค้านานาชนิดเป็นจำนวนมาก มาจำหน่ายและแลกเปลี่ยน นอกจากสินค้าที่จำหน่ายทางน้ำแล้วนั้น ยังมีสินค้าที่นำมาจำหน่ายในอาคารไม้ และสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันอยู่หลายชนิด เช่น กล้วย หมาก พลู ขนมหวาน ข้าวสาร กาแฟ และร้านขายยาแผนโบราณ
ชุมชนตลาดคลองสวนเป็นศูนย์รวมของวัฒนธรรมที่สืบเนื่องกันมาของชาวจีน ชาวพุทธ และอิสลาม อย่างผสมกลมกลืน โดยมีจุดศูนย์รวมของผู้คนในสมัยนั้น เช่น โรงมหรสพ หรือ ที่เรียกว่า “วิก” โรงฝิ่น และร้านกาแฟ หรือสภากาแฟ ซึ่งอยู่ภายในตลาด ทั้งยังมีประเพณีที่สืบทอดต่อกันมาเป็นเวลาช้านาน นั่นคือ การแสดงอุปรากรจีน หรืองิ้ว ซึ่งเป็นการแสดงประจำปีของชาวตลาด คลองสวน ที่ปฏิบัติสืบทอดต่อกันมา จวบจนถึงปัจจุบัน
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhguu4w0hwj4RkhyphenhyphenH-vF9LpnzPGQItKt61ghPL3nag4qDX5wS-kvRtDhsOq4-9c_rWJ1No8ZM07SixZoDkmb54IgQw591WtKEYBHHTO_tKfaJK2u7OYy-VqXi3hMD-aiOlIwm7U6VcJVBQ/s320/Picture9.jpg) |
โรงลิเกในปัจจุบัน |
ทั้งนี้ในชุมชนตลาดคลองสวนนั้นยังมีแหล่งรวบรวมจิตใจของชาวบ้านแถวนี้ คือ วัดคลองสวน ซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้ามกับตลาดต้องข้ามสะพานมา ในปัจจุบันมีการตัดถนนเข้าถึงวัดแล้ว โดยชาวบ้านจะใช้วัดในการจัดกิจกรรมต่างๆ
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVd2MW4sZgXJlzsO08MdIRqtueaS7p04bW2HvJtOnqELUlpeNdsfkEjdIK9WJ7hS7QvR1Ky2_f8WdS6X-6Btk6-s2rhZZ8rLXvZ6v553P-4D3oQxJYEk5ko0gXFHS0lbFaSw4OGcXUaW0/s320/Picture39.jpg) |
วัดคลองสวน |
จากการเดินดูความเป็นอยู่ในปัจจุบันของชาวบ้านในชุมชนตลาดนั้น ซึ่งตอนนี้ตลาดคลองสวนได้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่ว ในวันหยุดนั้นจะมีผู้คนหลั่งไหลเข้ามาเที่ยวมากมาย ทำให้ชาวบ้านในตลาดต่างเปิดร้านขายของ ซึ่งชาวบ้านดั้งเดิมนั้นจะทำการเปิดขายของหน้าบ้านของตัวเอง บางบ้านยังขายของที่เป็นของเก่าดังเช่นอดีตทำกิจการอย่างเช่นเดิมๆ เช่น ร้านตัดผม บางบ้านขายของที่เป็นของสมัยใหม่ ทำให้เห็นการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นตามความเจริญก้าวหน้าอย่างชัดเจน อีกทั้งยังมีผู้คนภายนอกเข้ามาทำการค้าขายโดยการเปิดเป็นร้านด้านริมแม่น้ำ ทำให้เกิดความคึกคัก โดยร้านค้าส่วนมากก็จะขายอาหารการกินซึ่งเป็นอาหารยุคก่อน บ้างก็เป็นอาหารยุคปัจจุบัน ขายของเล่นของใช้ต่างๆ ทำให้นักท่องเที่ยวเพลิดเพลินกับการเดินชมซื้อของและกินอาหารในบรรยากาศที่เป็นอาคารเก่า ในขณะเดียวกันวันธรรมดาที่ไม่มีผู้คน บางร้านก็จะเปิดบางร้านก็จะปิดกลายเป็นชุมชนที่สงบไม่มีความวุ่นวาย
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWEF7zpPMvYqbnspLtZbzkb6IUtC27-xzs8PsDpVhAMfN8XwFKvtyfbiWraeOO2WfqrATRW6Ln-sqZmdXI1v8uO0-oi7tB29FEpxadmFoS36QH2zABhK2nzDonUDPhxnZhEx9MIKmvsRc/s320/Picture45.jpg) |
วันที่ไม่มีคน บรรยากาศเงียบเหงา ชาวบ้านอยู่ในบ้าน |
ภายในชุมชนตลาดคลองสวนนี้ยังมีพิพิธภัณฑ์ซึ่งเป็นบ้านเก่าดั้งเดิมของที่นี่ ภายในมีการแสดงประวัติความเป็นมาของชุมชนตลาดคลองสวน มีการแสดงโมเดลให้เห็นภาพรวมชุมชนทั้งหมดในสมัยก่อนให้เห็นความสวยงามของสมัยก่อน มีการแสดงสิ่งของที่ใช้ในสมัยก่อน เครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ ซึ่งนับว่าผู้คนให้ความสนใจและเป็นประโยชน์มากเลยทีเดียว
ซึ่งทั้งนี้จากการวิเคราะห์อาคารภายในชุมชนนั้น จะเห็นได้ว่าเป็นชุมชนที่มีความเก่าแก่ อาคารมีความเก่าแก่ตามระยะเวลาที่ยาวนาน ทำให้เกิดมนสเน่ห์ของความสวยงามที่เป็นที่น่าชื่นชมของคนแถวนี้ ในขณะเดียวบางอย่างที่ชำรุดทรุดโทรม ต้องทำการดูแลซ่อมแซม ก็ได้มีการนำเอาวัสดุแบบใหม่เข้ามา ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้น ทั้งนี้เองเราควรที่จะร่วมกันอนุรักษ์ทำให้สิ่งที่สวยงามยังคงอยู่ โดยการนำเทคโนโลยีเข้ามาอย่างเหมาะสม อาคารควรมีรูปแบบที่เป็นแบบเดิม ไม่ให้เสียแบบแผนความเป็นชุมชนเก่าไป
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIuKgLzxmHo77THPyFCXZqpbEUm6SCP3QvXt7ocuas23rYQBREkmAZ7Uu4OgqBVZdPCBYBJoTtXkmE0aP3_Fxlv0c0NgGtPA6GC-KMN-ES4RXE0iq_VbS9hFWGieJwV0tUfI-D1BSMe9k/s320/Picture23.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfluAGkXB8_S13J_XVSJHFf3J1hu9O2MWb9PVmV8KTapm-QGvFo4pstNtPguV4gtHAnKppDmHwdpxB8nFj3RYJ80cXgU25ofZiTtP65Q9xZn34va59pRx4qCw4zJShFB62YYCLCzx9Wlk/s320/Picture48.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV0tdcEPaHRwWd50ACx993aekQccwpQU1TemqXDxmMpGGhpBW8AKenxMRaVoQHjZcCPKkdK-dYL8zAuB3ZgJci57QCccKVu1LO7wFYJwOfn1TdXI3a1QVRKvH6-OhvlVS4VE4t9inv_D4/s320/IMG00572-20100909-1108.jpg)
ปัจจุบันชุมชนตลาดคลองสวน อยู่ในความดูแลของเทศบาลตำบลเทพราช จังหวัดฉะเชิงเทรา และเทศบาลตำบลคลองสวน จังหวัดสมุทรปราการ ได้สนับสนุนให้ชุมชนร่วมกันอนุรักษ์บ้านเรือน รวมทั้งการดำเนินชีวิต ให้คงไว้ซึ่งวิถีชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย และส่งเสริมให้ ตลาดคลองสวนเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม นักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาเรียนรู้ ดูวิถีชีวิต รวมทั้งอาคารบ้านเรือนที่ยังคงรูปแบบสมัยรัชกาลที่ ๕ ถือว่าเป็นชุมชนที่มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งก่อสร้าง อาคารบ้านเรือนเก่าที่สวยงามและมีเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตชุมชน และมนสเน่ห์ที่น่าหลงไหลที่หนึ่ง
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxMN7ubAQHWlxnuFfuWnsVIuXV6_jOWu4gyHcszHTZlU3vsA8s0AVZ8Mh67dOyiyTVVLCssJsQAvzyWMX6Ml0ScksPKvkTEqO_ZeHbqi_sn6h_mLGoe9tJu5AZTDM0fFxjKslY1kCiyPs/s640/Picture2.jpg) |
แผนที่แสดงเส้นทางการมาชุมชนตลาดคลองสวน |